Public

Mark Twain, markant boegbeeld van de Amerikaanse literatuur

Asmay > Asmay's kunst & cultuur

7442e7177e3e9e56aee8813d36fb2210.jpgMark Twain was het pseudoniem van de Amerikaanse schrijver Samuel Langhorne Clemens. Zijn humoristische, soms zelfs satirische verhalen en boeken zijn nog steeds bijzonder populair en behoren tot het cultureel erfgoed van de Verenigde Staten. Wie kent ze niet, de pilaren van de Amerikaanse literatuur: Tom Sawyer, Huckleberry Finn, The Prince and the Pauper?

De jonge jaren van Samuel Clemens

Samuel Clemens werd geboren op 30 november 1835, als zesde in een gezin van zeven kinderen, in het plaatsje Florida in de staat Missouri. Het gezin verhuisde korte tijd later naar de stad Hannibal, waar hij opgroeide onder behoeftige omstandigheden.

Toen zijn vader begin 1847 overleed werd Clemens' schooltijd dan ook al snel beëindigd, omdat hij moest werken om in de kost bij te dragen. Clemens startte als typograaf in een kleine drukkerij en schreef af en toe zelf kleine humoristische stukjes in de 'Hannibal Newspaper'.

08e3e7cd21f8576415a9390ca9aafbb2.jpgSamuel Clemens, de reiziger

Op zijn 18e verliet Clemens zijn woonplaats Hannibal.

Hij reisde gedurende de volgende veertien jaar voor korte of langere tijd naar onder andere New York, Philadelphia, Cincinnati en St. Louis (Missouri), waar hij als typograaf en journalist werkzaam was. Clemens was dan 's avonds vaak te vinden in de openbare bibliotheek, waar hij zijn dorst naar verdere kennis stilde.

Zijn reizen brachten hem in grote en kleine plaatsen, over de weg en over het water; veel van de elementen, die hij onderweg tegenkwam, vonden  later een plaats in één van zijn artikelen, verhalen of boeken.

Vaart op de Mississippi en het pseudoniem Mark Twain

42273e32c38cc076bb60309ac4efabf1_medium.In de periode, dat Clemens voor een aantal jaren terugkeerde naar de regio rond de rivier de Mississippi, werkte hij eerst als stuurman en later als kapitein op een rivierboot. Uit deze tijd stamt naar eigen zeggen zijn pseudoniem: 'mark twain' is de kreet voor 'twee vadem diep', een veilige diepte voor de rivierboot. Overigens gebruikte hij voordien, voor eerder werk, ook pseudoniemen: één ervan was 'Josh', een ander was 'Thomas Jefferson Snodgrass' (de eerste is een 'Founding Father' van de Verenigde Staten, de laatste naam is afkomstig van één van de karakters uit Charles Dickens' boek "Pickwick Papers").

Clemens overtuigde zijn jongere broer Henry ook op de rivier te gaan werken. Henry kwam echter korte tijd later om het leven, slechts 20 jaar oud, bij een explosie op een rivierboot. Clemens, die het ongeluk in een droom had zien aankomen, bleef zijn leven lang met een schuldgevoel achter. Hij werkte als kapitein op de Mississippi tot aan het uitbreken van de Amerikaanse Burgeroorlog, toen vaarverkeer op de rivier werd gestremd.

Clemens (Mark Twain) en de Amerikaanse Burgeroorlog

34ecb0e857c42157379c229ef81ee12a_medium.Na het uitbreken van de Amerikaanse Burgeroorlog nam Clemens kort tijd dienst bij de Confederatie (het Zuiden). Na ontbinding van het (te) kleine groepje vrijwilligers, hield hij zich verder afzijdig van het politieke en militaire strijdtoneel en trok met zijn oudste broer naar het westelijke Nevada.

Clemens woonde en werkte korte tijd in Salt Lake City, Carson City en uiteindelijk ook in San Francisco in Californië. Hij  schreef later een sketch, "The private history of a campaign that failed", waarin hij het verhaal vertelde over hoe hij en zijn vrienden zich bij de Confederatie als vrijwilligers hadden aangemeld, maar na twee weken al werden bedankt.

Schrijverscarrière van Clemens (Mark Twain)

Vanaf 1865 werden zijn met humor doorspekte verhalen steeds bekender en was de naam Mark Twain al snel gevestigd als populaire schrijver in de nieuwe Verenigde Staten.

6d2f3a79cd3d7005cee82579b9294557.jpga14e9eb9557fd330468cba14c14d9161.jpg

Links: 'The innocents abroad'.

Rechtsboven: Clemens droeg dit boek op aan zijn moeder.

 

In 1867 kreeg Clemens zelfs fondsen van een lokale krant voor een reis naar Europa en het Midden-Oosten, waarvan hij dan weer verslag deed in de vorm van reisbrieven. Deze populaire reisartikelenreeks werd later, in 1869, gebundeld in het boek "The innocents abroad".

Privéleven van Clemens (Mark Twain)

a79511b2e18d72bdaa53ec038bb927cc.jpgOp de reis naar Europa ontmoette Clemens Charles Langdon, die Clemens een foto van zijn zus Olivia liet zien. Het bleek liefde op het eerste gezicht bij Clemens. Na zijn terugkeer in 1868, maakte Clemens Olivia Langdon het hof; na een eerdere weigering nam zij zijn volgende huwelijksaanzoek aan en zij huwden in februari 1870. Het echtpaar kreeg één zoon en drie dochters.

Clemens' privéleven kende veel tragiek; hij zou hen namelijk allen, op één dochter, Clara, na, verliezen: zoon Langdon stierf nog voor zijn tweede jaar aan difterie, favoriete dochter Susy stierf op de leeftijd van 24 aan hersenvliesontsteking in 1896 en dochter Jean stierf op de leeftijd van 29 in 1909. Zijn vrouw Olivia stierf in 1904.

Vast staat, dat Clemens na zijn vrouws dood alleen nog maar in witte (zomer)pakken naar buiten trad, hetgeen in die laatste jaren van zijn leven zijn handelsmerk werd.

Het verlies van zijn vrouw en kinderen liet Clemens somber, bitter en cynisch achter, hetgeen terug te vinden is in zijn latere werk.

Financiële problemen van Clemens (Mark Twain)

005f3ee84bf1f1317b309988a42840f6_medium.In de laatste twintig jaren van zijn leven had Clemens eveneens te maken met grote financiële problemen. Hoewel zijn boeken en verhalen veel geld opleverden, kostten verkeerde investeringen hem zijn hele vermogen.

Rechts: standbeeld van Clemens in Garden City, Finney County Library, Kansas.

In 1893 ontmoette hij Henry Huddleston Rogers, één van de toenmalige directeuren van Standard Oil (het latere Esso); zij zouden tot het einde dikke vrienden blijven. Rogers hielp Clemens zich failliet te laten verklaren, om op die manier zijn financiën op orde te brengen. Hoewel daar niet meer toe verplicht, heeft Clemens door de loop der jaren heen al zijn toenmalige schuldeisers netjes afbetaald.

Invloeden op het werk van Mark Twain

Clemens ten opzichte van cultuur en politiek

82fdeeb9a02c652d4e81e2ab65f02bfd.jpgAls een belezen, zichzelf gecultiveerde en bereisde schrijver, die vanuit zijn achtergrond opgroeide met de romantische ideeën van de voormalige zuidelijke Confederatie, kwam Clemens na zijn huwelijk in hele andere kringen terecht. Zijn vrouw, Olivia Langdon, stamde uit een welvarende en liberale New Yorkse familie. 

Na hun huwelijk kwam Clemens in aanraking met liberalen, socialisten, abolitionisten (tegen de slavernij), feministen en atheïsten. Onder hen was onder ander de schrijfster en abolitioniste Harriet Beecher Stowe, van het in 1852 gepubliceerde "Uncle Tom's cabin" (De negerhut van oom Tom).

Hoewel hij zich in zijn jonge jaren steeds van politiek afzijdig hield, werd Clemens op oudere leeftijd steeds bevlogener en radicaler. Zo was hij van 1901 tot zijn dood vice-president van de Amerikaanse Anti-Imperialistische Bond, die zich verzette tegen de annexatie van de Filippijnen door de Verenigde Staten.

Clemens schreef vele werken met een maatschappijkritische ondertoon, zoals "The Prince and the Pauper" (1882), "A Connecticut Yankee in King Arthur's court" (1889) en "Edmund Burke on Croker and Tammany" (1901).

Clemens ten opzichte van religie en vrijmetselarij

a1cd2662e1ccd901325229c10a9c2f77_medium.Clemens was in 1861 ingewijd in de vrijmetselarij en bleef zijn leven lang een toegewijd dienaar van de orde.

Clemens stond al vroeg in zijn leven kritisch tegenover het Christelijke geloof, hetgeen later uitmondde in een bijna atheïstische levenshouding.

Toch droeg Clemens financieel bij aan de bouw van een Presbyteriaanse kerk in Nevada, woonde regelmatig de zondagsdienst bij en werd zelfs zijn rouwdienst in een Presbyteriaanse kerk in New York gehouden.

Niettemin ging hij een kritische discussie over het geloof en de geloofsdienaren nimmer uit de weg, zoals te lezen valt in onder andere "To my missionary critics" (1901).

Clemens ten opzichte van parapsychologie en technologie

Clemens kende het fenomeen van voorspellende dromen uit eigen ervaring; in een droom had hij de dood van zijn broer Henry door een explosie op een rivierboot voorzien. Het leidde tot een grote interesse in mystiek en parapsychologie, en het lidmaatschap van de toenmalige 'Society for Psychical Research'.

4f68463f8fa878e6b954522fdd95729f_medium.Clemens was verder gefascineerd door wetenschap en technologie. Zo ontwikkelde hij een jarenlange vriendschap met Nikola Tesla en bracht veel tijd met hem in diens laboratorium door.

Rechts: Twain en Tesla in Tesla's laboratorium.

Deze fascinaties leidden tot enkele, voor die tijd revolutionaire ideeën in zijn werken: het door de tijd reizen van de Connecticut Yankee naar het middeleeuwse hof van Koning Arthur ("A Connecticut Yankee in King Arthur's court" (1889)) en de mystieke verbondenheid en eenduidigheid in de levensloop van de prins en de arme jongen, die op exact hetzelfde moment waren geboren ("The Prince and the Pauper" (1882)).

Enkele belangrijke publicaties van Mark Twain

In zijn leven heeft Clemens meer dan 40 publicaties op zijn naam staan, buiten alle journalistieke artikelen om, die hij een groot deel van zijn leven schreef. Het belangrijkst, met de meeste invloed op de Amerikaanse literatuur, zijn zonder twijfel zijn boeken "De avonturen van Tom Sawyer" (1876), die hij op zijn eigen jeugd baseerde, en "De avonturen van Huckleberry Finn" (1884). Vaak worden de twee dikke verhalen, in  één boek gebonden en uitgegeven, als één werk beschouwd. De werken zijn in vele talen uitgegeven.

9cea1b4b0835a54ff1fab25aeb7e49c1.jpg15ac54a3442c0ec7369dce0843b0684c.jpg

Verder zijn er nog onder andere "The celebrated jumping frog of Calaveras country", waarmee hij zijn naam vestigde  (1867), "Old times on the Mississippi" (1876), "Personal recollections of Joan of Arc" (1896), "The tragedy of Pudd'nhead Wilson" (1894), "The man that corrupted Hadleyburg" (1900) en "Is Shakespeare dead?" (1909). Om er maar een paar te noemen.

Halley's Komeet en Mark Twain

2a936387eb3972006c0db8358b6b3180_medium.Clemens werd in 1835 twee weken na de verschijning van Halley's Komeet op Aarde geboren. Aan het eind van zijn leven voorspelde hij, dat hij ook weer met het passeren van de Komeet uit het leven zou vertrekken. Hij stierf op 21 april 1910, 74 jaar oud, aan een hartaanval, één dag voordat de Komeet het dichtst bij de Aarde weer zou passeren.

Tot slot

Clemens a.k.a. Mark Twain was een boeiende, markante persoonlijkheid in de Verenigde Staten van na de Amerikaanse Burgeroorlog. Hij was een zeer belezen man, die openstond voor vele nieuwe ideeën op wetenschappelijk, technologisch en mystiek gebied, hetgeen op zich al een interessante combinatie oplevert. Daarnaast bekeek hij politiek, maatschappij en religie bijzonder kritisch, een zeldzaamheid voor een bekende persoonlijkheid in zijn tijd.

9bd5487eec1676111f7975211d3b437a_medium.Hij maakte daar uiteraard vijanden door, maar dat weerhield hem niet. In zijn persoonlijk leven heeft hij veel verlies gekend; van het hele gezin heeft alleen zijn dochter Clara hem overleefd. (Zij stierf, op 88-jarige leeftijd, in 1962.) Clemens' huis in Hartford, Connecticut, is in originele staat bewaard gebleven en later opengesteld als het Mark Twain Museum.

 

© ASMAY. *12

Foto's: Wikimedia Commons.

 

a3c0ef42935dfc55c81012974c6ce8c7_medium.Voor meer informatie of boeken van Mark Twains hand, klik hier.

Of over de Amerikaanse literatuur,
klik hier.

Voor films over Huckleberry Finn,
klik hier.

Zie ook:

Jane-Austen-klassiek-en-modern-maar-vooral-tijdloos

De-tragische-levens-van-de-zusters-Brontë-2-Charlotte-Emily-en-Anne

Charles-Dickens-sociaal-bevlogen-en-invloedrijk-schrijver

Alan-Turing-onbekend-computergenie

Of:

Asmay-s-kunst-&-cultuur

Asmay-s-historie-&-mysterie

18/01/2014 08:53

Reacties (7) 

Voordat je kunt reageren moet je aangemeld zijn. Login of maak een gratis account aan.
01/12/2012 16:50
Wat een mooi ode aan Mark Twain.
ik heb dit graag gelezen - heel informatief en duidelijk artikel
01/12/2012 13:30
Mooi artikel met veel informatie!
30/11/2012 13:14
Zeer goede bio!
30/11/2012 10:30
Geweldig artikel en hele goede schrijver Duim
30/11/2012 11:03
Tom Sawyer en Huck Finn blijven tot de verbeelding spreken ...
30/11/2012 10:01
Mooi artikel
Asmay tegen Robxead
30/11/2012 10:06
Dank! Vooral een hele interessante schrijver.